خشت اول گر نهد معمار کج....

از تاریخ تولید اولین انیمیشن 3 بعدی در جهان هنر حدود20سال گذشته و شاید کسی درآن زمان فکر نمی کرد که هنر انیمشین در این مدت کوتاه تبدیل به یک صنعت درآمدزا شود. هنری که به واقع با بهره بردن ازجذابیتها و سرگرمی هایی که دارد به راحتی میتواند مخاطب را به خود جذب کرده و به راحتی مفاهیم و پیام های سازندگانش را در زمینه های مختلف اعتقادی،اجتماعی و .. به آنها انتقال دهد. در حقیقت در هالیوود به صنعت انیمیشن فقط به دید هنری و درآمدزایی نگاه نمیکنند و سعی میکنند تا بهترین استفاده و یا بهتر بگویم نهایت سوء استفاده را از این هنر برده و ضمیر پاک و بی آلایش کودکان را نشانه میگیرند تا هرانچه که خود می خواهند به آن القا کنند. سرمایه گذاری های عظیم صورت گرفته در این حوزه نشانگر اهمیت آن می باشد. ظهور شخصیت هایی مثل بن تن، باربی، اسپایدرمن و............. و محبوبیت بیش از اندازه آنها بین کودکان و نوجوانان همه و همه حکایت از ان دارد که باید هوشیارتر از گذشته تامل کنیم تا در این جنگ فرهنگی که دشمنان در تدارک آن هستند خدایی ناکرده شکست نخوریم.چند صباحی است که در کشور عزیزمان ایران هم با تلاش و پشتکار جوانان و نیروهای با انگیزه، چرخ تولیدات انیمیشنی شروع به حرکت کرده و امید است که با هدایت و ساماندهی دقیق و بجا نهایتا به سرمنزل مقصود برسد.

انیمیشن تهران 1500 ساخته بهرام عظیمی میتوانست گام مهم و بسزایی به عنوان اولین فیلم انیمیشنی که به اکران درآمد ایفا کند که متاسفانه نه تنها ازعهده این کار برنیامد بلکه یک گام به عقب برای انیمیشن ایران محسوب میشود. گامی که قدم در بیراهه گذاشت و قطعا میتواند پیامدهای بدی هم در اینده داشته باشد. فیلمی که تهیه کنندگان آن فقط و فقط فکر درآمدزایی و فروش بالا بوده اند و فهم و شعور مخاطب کمترین ارزش را برایشان داشته است. متاسفانه پایمال کردن بیت المال در چند سال اخیر به شدت فراگیر شده و تهییه کنندگان به اسم تولید آثار فاخر از منابع مالی میلیاردی بهره برده و در نهایت تهران1500 را تحویل تماشاچی میدهند. فیلم از لحاظ فیلمنامه و محتوا به شدت ضعیف و فوق ضعیف است و واقعا راجع به مفهوم و موضوع فیلمنامه نمیشود نقدی نوشت چون اصلا فیلمنامه ای وجود ندارد که راجع به ان بحث کرد.  دوستان تهیه کننده تکلیف خود را با مخاطب مشخص نمیکنند و سعی کرده اند با بهره بردن از اسامی بازیگران مطرح و بنام به نوعی بیینده را گول زده و به سالن نمایش بکشانند. انیمیشنی که کودکان و نوجوانان برای تماشای آن هیچ علاقه ای از خود نشان نمیدهند. و پس از گذشت چند دقیقه از فیلم حوصله شان سر میرود این قاعده در مورد مخاطبان بزرگسال هم صدق میکند به هر حال تهران1500 اکران شد و به علت تبلیغات وسیع و حمایتهای فراوانی که از ان شد فروش قابل قبولی هم داشت ولی آیا واقعا فروش بالا میتواند شاخصه خوبی برای ارزش گذاری روی یک فیلم باشد. از اشکالات فنی و تخصصی فیلم میگذریم که خود سازندگان محترم بهتر میدانند بعد از صرف زمانی بالغ بر 4 سال و استفاده از250 نیرو، چه آشی پخته اند. اما سوال اینجاست که فروش و درآمدزایی به هر قیمیتی ارزش دارد؟ آیا استفاده از چند شوخی بی مزه و بی ربط میتواند رضایت مخاطب را جلب کند؟

متاسفانه در انیمیشن تهران1500 استفاده ابزاری و شوخی با شخصیت های خانم دست آویز تمام شوخی ها و طنازی های نویسنده شده است. رقصیدن و اواز خواندن ربات های خانم در پارتی و در آغوش کشیدن هم، رقصیدن باباکرم ربات اکبر آقا(مهران مدیری) که متاسفانه با نام مقدس ربابه صدا زده میشود نمونه های کوچکی از سخیف بودن قسمت طنز فیلم محسوب میشود و جالبتر اینکه گوینده فیلم با عبارت «فکر بد نکنید آینده است» تمام کارهای قبیح و زشت انجام شده را توجیه میکند.به اینها اضافه کنید مساله رشوه دادن به رباتها را که گوینده کاملا عادی جلوه میدهد طوری که بدون دادن رشوه کار راه نمی افتد

شخصیت نازی(هدیه تهرانی) که کاملا روشن فکرانه عمل میکند رواج و اموزش کامل شخصیتی بی بند و بار و نامقید به اصول خانواده است او در حالیکه 3 خواستگار دارد خیلی راحت با تک تک انها ارتباط داشته و دوست دارد بهترین را انتخاب کند. چند بار هم که درصدد لمس دست آقایان میباشد گشت ارشاد از راه رسیده و مانع میشود. یکی از نکات منفی فیلم زوم کردن بیش از حد روی گشت ارشاد است که ظاهرا خیلی برای نویسنده اهمیت داشته که وقت و بی وقت، گشت ارشاد و برادران محترم   نا محسوس به ربات و آدم ، گیر داده و اعمال قانون میکنند. واقعا موضوعات طنز دیگری غیر از برجسته کردن حساسیت گشت ارشاد وجود نداشت؟

شخصیت پردازی و نمایش کاراکترهای زن هم که واقعا جای ساعتها بحث و گفتگو دارد از جمله نشان دادن شخصیت متزلزل و بی قید نازی، شخصیت مکار و حیله گر خواهر نادر، شخصیت های ربات های خانه دار و کلفت با رفتارهای نامناسب، شخصیت کودن گوهر و ... نشانگر جایگاه زن در انیمیشن 1500 است که متاسفانه به بدترین شکل ممکن نشان داده شده است.

فروش ربات های خانه دار و کنیز هم توسط نادر(حبیب رضایی) و دیالوگ های به کاربرده شده توسط او هم پیام هایی در بردارد که متاسفانه در اصول دینی و اسلامی ما جایی ندارد. گرچه استفاده از الفاظ نامناسب و رکیک در فیلم کم نیست الفاظی که بیشتر کودکان و نوجوانان را به فکر فرو میبردالفاظی که بزرگتر ها هم در مقابل سوال فرزندانشان در مورد آن عاجزند و نمیدانند چه باید گفت. در اینکه فیلم انیمیشن است و باید فانتزی در آن بکار برده شود هیچ شکی نیست اما این را باید در نظر گرفت که نباید اصول اصلی زندگی را زیر پا بگذاریم به خاطر فانتزی شدن!

فقط نباید به فروش بالا و جذب مخاطب فکر کنیم باید سعی کنیم حداقل یک پیام اخلاقی خوب هم القا کنیم ولو اینکه در تمام انیمیشن های خارجی این اتفاق رخ میدهد. چرا باید از اصطلاحات نامناسب و نابجا استفاده کنیم. کارگردان محترم فیلم بهتر میداند که نماد« یک چشم» و «نعل اسب» متعلق به چه فرقه و گروهی می باشند اما روی لباس خواهر نادر نماد یک چشم به راحتی دیده میشود و یا نعل اسبی که روی ماشین جواد(بهرام رادان) خودنمایی میکند. که من متوجه معنی و مفهوم هیچکدام نشدم و نمیتوانم هم قبول کنم که کاملا اتفاقی بوده و معنی و مفهوم خاصی نداشته باشد.

حتی لهجه آذری داشتن اکبرآقا به عنوان کسی که نمایش های سیاهبازی روحوضی اجرا میکرده غیرقابل قبول است. بهرحال با اتمام اکران این انیمیشن راه برای سایر انیمیشن های سینمایی ساخته شده در کشور باز خواهد شد اما صادقاه میگویم که نباید تهران1500 الگو شود برای سایر سازنگان که در آن صورت خودمان تیشه به ریشه خود زده ایم. چونکه: خشت اول گر نهد معمار کج میرود تا ثریا دیوار کج. و امیدوارم مسئولین و دست اندرکاران بیشتر از گذشته به فکر باشند چرا که راه سختی در عرصه فرهنگی هنری در پیش داریم و باید تمام سعی و تلاش خود را به کار بندیم تا بتوانیم به بهترین شکل ممکن به وظایف خود عمل کرده و بازهم مثل همیشه شاهد سرافرازی و سربلندی کشور عزیزمان جمهوری اسلامی ایران باشیم.

زندگی صحنه یکتای هنرمندی ماست. هرکسی نغمه‌ی خود خواند و از صحنه رود. صحنه پیوسته بجاست. خرم آن نغمه که مردم بسپارند به یاد...